Program terapeutyczny dla osób uzależnionych od alkoholu i hazardu
Teoretyczne podstawy podejścia według którego pracujemy tworzy psycho-bio-społeczny model uzależnienia i zawarta w nim koncepcja psychologicznych mechanizmów uzależnienia J. Mellibrudy. Ze względu na rozległość i złożoność problemów osoby uzależnionej system udzielania jej pomocy obejmuje wiele elementów. Związane jest to z dążeniem do osiągania kilku różnych celów praktycznych.
Należą do nich:
- zwiększenie zdolności do trwałego utrzymywania abstynencji,
- zwiększenie zdolności do rozwiązywania problemów osobistych,
- zwiększenie zdolności do prowadzenia zdrowego i konstruktywnego sposobu życia,
- usuwanie zaburzeń somatycznych i psychicznych.
Zadania terapeutyczne określone są w sposób zróżnicowany dla poszczególnych etapów pracy psychoterapeutycznej.
Przyjęcie pacjenta do programu, diagnoza, wstępna motywacja:
- badania lekarskie, badania laboratoryjne, diagnoza nozologiczna,
- diagnoza problemowa – sporządza specjalista psychoterapii uzależnień,
- rozmowa wstępna-nawiązanie kontaktu, motywacja, podpisanie kontraktu,
- w razie potrzeby włączana jest farmakoterapia.
I etap leczenia (grupa wstępna 10 tygodni, 3 razy w tygodniu x 2 godz. – terapia grupowa, 1 raz w tygodniu sesje indywidualne/porady indywidualne)
Cele:
- wzbudzanie i wzmacnianie motywacji pacjenta do leczenia,
- podstawowa edukacja na temat uzależnienia i autodiagnoza,
- zapoznanie ze sposobami radzenia sobie z głodem alkoholowym,
- zapoznanie z zasadami pracy w grupie.
Wskaźniki ukończenia I etapu terapii:
- umiejętność powiązania problemów życiowych z piciem,
- umiejętność rozpoznawania objawów i faz uzależnienia,
- ustąpienie objawów abstynencyjnych,
- stosowanie zaleceń, programu HALT, 24 h.
Kryteria kwalifikacji pacjentów do II etapu leczenia:
- ukończenie I etapu leczenia,
- motywacja do dalszego leczenia,
- udział w 8 mitingach AA.
II etap leczenia (4 miesiące, 2 razy w tygodniu x 2 godz. – terapia grupowa, 1 raz w tygodniu lub raz na 2 tygodnie sesje indywidualne/porady indywidualne).
Cele:
- nauka rozpoznawania i radzenia sobie z głodem alkoholowym,
- praca nad rozpoznaniem własnego uzależnienia,
- praca nad uznaniem bezsilności wobec alkoholu,
- rozbrajanie (zatrzymanie) mechanizmów uzależnienia.
Pacjent uczestniczy:
- w grupie poświęconej pracy nad destrukcją alkoholową,
- w grupie problemowej gdzie pracuje się nad aktualnymi problemami pacjentów.
Wskaźniki ukończenia II etapu terapii:
- umiejętność rozpoznawania objawów głodu alkoholowego,
- znajomość sposobów radzenia sobie z głodem alkoholowym,
- umiejętność rozpoznawania i nazywania mechanizmów uzależnienia,
- uznawanie utraty kontroli,
- przekonanie o konieczności stosowania ww. Programów,
- wprowadzanie zmian w swoim życiu (w poszczególnych obszarach),
- rozpoznawanie u siebie objawów choroby, uznawanie siebie za osobę uzależnioną,
- umiejętność szukania pomocy (wraca mimo zapić).
Kryteria kwalifikacji pacjentów do III etapu leczenia:
- ukończenie II etapu terapii,
- gotowość do pracy nad sobą.
III etap leczenia (2 miesiące 1 raz w tyg. – terapia grupowa, 1 raz w tyg. lub raz na 2 tygodnie sesje indywidualne/porady indywidualne).
Cele:
- praca nad zapobieganiem nawrotom,
- rozpoznawanie sygnałów ostrzegawczych nawrotu,
- rozpoznawanie wyzwalaczy zewnętrznych i wewnętrznych nawrotu,
- zdobywanie umiejętności ważnych dla trzeźwego życia.
Wskaźniki ukończenia III etapu terapii:
- nabycie umiejętności zapobiegania nawrotom,
- znajomość sygnałów ostrzegawczych nawrotu,
- umiejętność rozpoznawania wyzwalaczy zewnętrznych i wewnętrznych nawrotu,
- nabycie umiejętności ważnych dla trzeźwego życia.
Kryteria kwalifikacji pacjentów do IV etapu leczenia:
- ukończenie III etapu terapii,
- gotowość do pracy nad sobą,
- 3-miesięczna abstynencja
IV etap leczenia (ok. 12 miesięcy, 1 raz w tygodniu x 4 godz. – sesje grupowe, 1 raz w tyg. lub raz na 2 tygodnie sesje indywidualne/porady indywidualne).
Cele:
- utrwalanie abstynencji,
- budowanie nowego sposobu życia – bez alkoholu,
- rozwój umiejętności ważnych dla trzeźwego życia,
- zmiana mechanizmów uzależnienia (rozbrajanie),
- utrwalenie umiejętności zapobiegania nawrotom,
- budowanie poczucia sprawczości, wpływu na swoje życie.
Tematy pracy terapeutycznej:
- Komunikacja interpersonalna, bliskie relacje.
- Radzenie sobie ze złością.
- Wyrażanie i przyjmowanie krytyki.
- Wyrażanie uczuć pozytywnych.
- Budowanie poczucia własnej wartości.
- Rozwój duchowy.
- Radzenie sobie z poczuciem winy.
- Radzenie sobie z poczuciem wstydu.
Dla utrwalenia abstynencji i budowania nowego sposobu życia bez alkoholu staramy się stworzyć okazje do zdobywania pozytywnych doświadczeń emocjonalnych lepszego rozumienia siebie oraz wdrażania bardziej konstruktywnych wzorów zachowania i myślenia.